Адамдардан ұялмаған Аллаһтан да ұялмайды
Әдептілік – жақсы тәрбие, жылы қарым-қатынас, көркем мінез, ар-ұят, сыпайылық, сырбаздық дегендей мағыналарды береді. Мысалы, тәрбиелі бала – әдепті бала деген сөз. Хадис шәрифте: «Балаларыңды әдепті, тәрбиелі қылып өсіріңдер» делінеді. Дініміз толықтай әдептіліктен тұрады. Әдептілік – пенденің өзін Аллаһу та'аланың қалауына бағындыруы, көркем мінезді болуы деген сөз. Хазреті Омар «Әдептілік ілімнен бұрын тұрады» деген. Өзі өте айбатты бола тұра, әдептілігінен, ұятынан Расулуллаһтың алдында өте бәсең сөйлейтін еді.
Дінімізде ар-ұяттың орны өте маңызды. Аллаһу та'аладан ұялу иманның күшті екенінің, ал ұятсыз болу иманның әлсіз екенінің белгісі.
Құран кәрімде былай делінеді:
«Иман келтіргендер арасында жамандықтың, ұятсыздықтың таралуын қалағандар және ұнатқандарға дүниеде де, ахиретте де өте ауыр азап бар». (Нұр 19)
Ұятсыз адам уақыт өте күпірге түсуі мүмкін. Ұят – иманның негіздерінің бірі. Ұяты бар адам Аллаһтан ұялғандықтан күнәдан тартынады. Адамдардан ұялмаған Аллаһтан да ұялмайды. Адамдардан ұялып күнәні жасыру да ұяттылыққа жатады. Адамдардан ұялғанның Аллаһу та'аладан да ұялатындығы аңғарылады. Өйткені хадис шәрифте: «Аллаһтың алдында сақ болған адамдардың алдында да сақтанады» делінген.
Ұятсыз адамның адамгершілігі төмен болады. Хазреті Әбу Бәкір «Ұятсыз адам халық арасында жалаңаш отырған адам секілді» деді.
Хадис шәрифте былай делінеді:
«Аллаһу та'аладан ұялыңдар! Аллаһтан ұялған адам жаман ойлардан аулақ болады, ішкен-жегенін қадағалайды, өлімді көп ойлайды». (Тирмизи)
Дін ғұламаларымыз бұл туралы былай дейді:
«Әдептілік – сөйлегеніңде тіліңді қорғау, жалғыз қалғаныңда жүрегіңді қорғау, сыртқа шыққаныңда көзіңді қорғау, тамақтанғаныңда аузыңды қорғау, бір нәрсе бергеніңде қолыңды қорғау, жүргеніңде аяғыңды қорғау және бүкіл істеріңде уақытыңды қорғау».
Имам Раббани хазрет айтады: «Әдептілікті сақтамаған ешбір адам Аллаһқа қауыша алмайды, яғни әулие бола алмайды. Ғұламалардың жолы басынан соңына дейін – әдептілік».
Үлкен ғалым және әулие Бахауддин Бұхари хазрет айтқан: «Біздің жолымыздағы адамдардың мына әдептілікті сақтауы керек: біріншісі, Аллаһу та'аланың алдындағы әдептілік. Яғни сыртқы көрінісімен де, ішкі дүниесімен де толықтай құлшылықта болу керек. Аллаһу та'аланың барлық бұйрықтарын орындап, тыйымдарынан сақтану және Аллаһу та'аладан басқа барлық нәрсені тастау қажет. Екіншісі, Расулуллаһтың алдындағы әдептілік. Бұл барлық іс-әрекетте және барлық жағдайларда Оған бағыну деген сөз. Үшіншісі, ұстазының алдындағы әдептілік. Өйткені пайғамбарымыздың жолын ұстануына ұстазы себепкер болған. Осы тұрғыдан, ұстазды ешқашан ұмытпау керек».
Сайтымыздағы мәліметтер бүкіл адамзаттың пайдалануы үшін дайындалған.
Түп нұсқасын өзгертпеу шартымен рұқсат алмай-ақ, әркім қалағанынша пайдалана алады. www.islamdini.kz ® 2008-2024