Сараңдық – көңіл ауруы
Ғұламаларымыз «Өз жанұясына сараңдық жасағандар ешқашан бақытты бола алмайды» деген. Сараңдық деген не? Сараңдық – ақшаны жұмсау керек болған жерге жұмсаудан қашу. Мысалы, шамасы жете тұра жұбайы мен бала-шағасының напақасын қысу сараңдыққа жатады. Сараңдық – көңіл ауруы. Басқа көңіл аурулары сияқты ықыластың аздығына, иманның әлсіздігіне, тіпті күпірге қатысы бар. Әр ауруды себебінің терісімен емдеу керек. Нәпістің түрлі қалауларынан құтылудың жолы – азға қанағат және сабыр. Көп сараңдардың дүниеге беріліп өлгенін, мүлкін қимай қалғанын, қалдырған мал-мүлкін мирасқорлары жаратқанын елестету керек. Сараңдықтың барлық тұрғыда жаман екенін ойлап, жомарт болуға тырысу қажет!
Шаби хазрет айтқан:
«Өтірікші мен сараң тозаққа түседі. Бірақ қайбірінің тереңірек тасталатынын білмеймін».
Жомарт кісінің табысы, мал-мүлкі берекелі болады. Мал-мүлік адам баласына пайдасын тигізу үшін берілген. Ол мал-мүлікті тығып қойып, пайдалы жерде қолданбау сараңдық болып табылады. Пайдалы жер дегеніміз – дінде және мәрттікте берілуі жөн көрілген жер. Мәрттік – пайдалы болу, жақсылық жасау ынтасы. Адамгершілік, ерлік деген сөз.
Жомарт адам кәпір болса да, тозақтағы азабы басқа кәпірлердікіндей ауыр болмайды. Хадис шәрифте былай делінеді:
«Жомарт кәпір тозаққа түскенде Аллаһу та'ала (тозақта қызметтегі періштелердің ең үлкені) Маликке «Мынаны дүниедегі жомарттығына қарай тозақтың азабы жеңілдеу жағына таста» дейді».
Дін ғұламалары айтқанындай: «Ешкімнің түйірдей болсын жақсылығы зая кетпейді. Жомарт болған кәпірлердің соңғы демде иманмен өлетініне үміт бар».
Жомарттық пен сараңдық туралы жаздық, ал «Ысырап» деген не? Мал-мүлікті дін мен мәрттік жөн көрмеген жерлерге таратуды «ысырап» деп атайды. Мәрттік – пайдалы болу, жақсылық жасау ынтасы. Дінге қайшы болған ысырап – харам.
Ысыраптың жаман екенін көрсету үшін Аллаһу та'аланың «Ішіп-жеңдер, бірақ ысырап етпеңдер! Күмәнсіз Аллаһу та'ала ысырап етушілерді жақтырмайды» деген аяти каримасы жеткілікті.
Мал-мүлікті жұмсаған кезде ысырап та етпеу керек, қысып та ұстамау керек. Бұл екеуінің ортасын тапқан жақсы. Бұған үнемшілдік дейді. Жомарттық дегеніміз осы орта жол, яғни мал-мүлікті үнемді, тиімді қолдану деген сөз. Аллаһу та'ала салихтарды, жомарттарды мақтаған кезде былай деген:
«Олар жұмсаған кезде ысырап та, сараңдық та жасамайды. Екеуінің арасында ортасын табады».
Сараңдықтан құтылып, жомарт болу үшін сараңдықтың дүние мен ахиреттегі зиянын, ал жомарттықтың пайдасын жақсылап біліп, сену керек.
Сайтымыздағы мәліметтер бүкіл адамзаттың пайдалануы үшін дайындалған.
Түп нұсқасын өзгертпеу шартымен рұқсат алмай-ақ, әркім қалағанынша пайдалана алады. www.islamdini.kz ® 2008-2024